CÔNG ƠN CHA MẸ :
Nếu nói đến công ơn cha mẹ thì dù cho núi có cao bao nhiêu, biển có rộng bao la chừng nào, thì cũng không thể có bút mực để diển tả cho hết được. Công khó nhọc sanh thành dưỡng dục , thuở còn là thai nhi , cũng như khi mới là hài nhi ngo ngoe trong nôi , đêm ngày bồng bế trên tay .Khi chập chửng biết đi, nhai cơm, mớm sửa :
Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
Miệng nhai cơm bún , lưỡi lừa cá xương .
Trong cuộc sống , khi nhắc đến ý niệm về mẹ , thường không thể tách rời ý niệm về tình mẫu tử dạt dào , nồng ấm đầy ấp thương yêu:
Mẹ nuôi con như biển hồ lai láng
Con nuôi mẹ tính tháng , tính ngày.
- Một đời vốn liếng mẹ trao
Cho con tất cả , mẹ nào giữ riêng .
- Ân cha nặng lắm , anh ơi !
Nghĩa mẹ bằng Trời, chín tháng cưu mang ...
- Mẹ luôn luôn khó nhọc , nhiều khi vì miếng cơm, manh áo mà chịu tũi nhục để nuôi con đủ đầy no ấm , nuôi con với thân gầy gò yếu đuối hy sinh cho con suốt cả cuộc đời. Nhưng mẹ vẩn giữ gìn danh giá , sỉ diện cho con, dù mẹ có ngậm đắng nuốt cay :
Con cò mà đi ăn đêm,
đậu phải cành mềm , lộn cổ xuống ao.
Ông ơi! ông vớt tôi nao ,
Tôi có lòng nào , ông hãy sáo măng .
Có sáo thì sáo nước trong,
đừng sáo nước đục, đau lòng cò con ...!
Mẹ nhường nhịn cho mọi người trong gia đình, nhất là đối với con,những miếng ngon, miếng ngọt đều để dành cho con, săn sóc từng chút sức khỏe của con, mong con chóng lớn :
Nếu nói đến công ơn cha mẹ thì dù cho núi có cao bao nhiêu, biển có rộng bao la chừng nào, thì cũng không thể có bút mực để diển tả cho hết được. Công khó nhọc sanh thành dưỡng dục , thuở còn là thai nhi , cũng như khi mới là hài nhi ngo ngoe trong nôi , đêm ngày bồng bế trên tay .Khi chập chửng biết đi, nhai cơm, mớm sửa :
Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
Miệng nhai cơm bún , lưỡi lừa cá xương .
Trong cuộc sống , khi nhắc đến ý niệm về mẹ , thường không thể tách rời ý niệm về tình mẫu tử dạt dào , nồng ấm đầy ấp thương yêu:
Mẹ nuôi con như biển hồ lai láng
Con nuôi mẹ tính tháng , tính ngày.
- Một đời vốn liếng mẹ trao
Cho con tất cả , mẹ nào giữ riêng .
- Ân cha nặng lắm , anh ơi !
Nghĩa mẹ bằng Trời, chín tháng cưu mang ...
- Mẹ luôn luôn khó nhọc , nhiều khi vì miếng cơm, manh áo mà chịu tũi nhục để nuôi con đủ đầy no ấm , nuôi con với thân gầy gò yếu đuối hy sinh cho con suốt cả cuộc đời. Nhưng mẹ vẩn giữ gìn danh giá , sỉ diện cho con, dù mẹ có ngậm đắng nuốt cay :
Con cò mà đi ăn đêm,
đậu phải cành mềm , lộn cổ xuống ao.
Ông ơi! ông vớt tôi nao ,
Tôi có lòng nào , ông hãy sáo măng .
Có sáo thì sáo nước trong,
đừng sáo nước đục, đau lòng cò con ...!
Mẹ nhường nhịn cho mọi người trong gia đình, nhất là đối với con,những miếng ngon, miếng ngọt đều để dành cho con, săn sóc từng chút sức khỏe của con, mong con chóng lớn :
" Bắt con vịt nước nhổ lông.
miếng nạt phần chồng.
miếng xương phần mẹ,
miếng lòng phần con. "
- Thương con mẹ tần tão sớm hôm
Cơm đùm chéo áo, cháo đùm lá môn.
Từ khi con hiện diện trên thế gian nầy, mẹ đã phải mang nặng đẻ đau , chăm chút cho con lúc còn bé, cũng như khi lớn lên cho đi học, rồi dựng vợ gã chồng, lo sự nghiệp tương lai. Ân đức cù lao nầy to rộng bao la, không bút mực nào ghi chép ,diển tả cho vừa :
" Lên non mới biết non cao .
Nuôi con mới biết công lao mẫu từ ".
" Chim trời ai dễ đếm lông ,
Nuôi con , ai dễ kể công tháng ngày "
HÌNH ẢNH NGƯỜI MẸ GIÀ :
Trong ca dao, tục ngữ, nếu chúng ta quan tâm một ít, đều thấy rằng người xưa đã ghi lại rất nhiều hình ảnh của bà mẹ già. Đó là điều mà các người con cần phải suy nghỉ, các bạn ạ! Mỗi người sẽ có những suy tư riêng, nhưng gợi nhớ nhất là tình mẫu tử vốn dĩ thiêng liêng và mầu nhiệm :
- Mẹ già như chuối ba hương ,
như xôi nếp một như đường mía lau .
- Đi đâu mà bỏ mẹ già .
gối nghiêng ai sửa, kỷ trà ai nâng .
Tuổi già là khô cằn, xơ xác, tóc bạc, răng long, chân yếu, tay mềm .Đó là cái thể xác của thời gian, nhưng trái tim nóng bỏng yêu thương vẫn không hề thay đổi.
- Đói lòng ăn hột chà là ,
để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng .
- Mẹ già như mít chín cây,
gió đông cũng sợ, gió tây cũng buồn .
- Mẹ già như trái chín cây,
Gió lay mẹ rụng, biết ngày nào đây ?
Các bạn ơi! hãy thương mẹ, hãy ngoan, hãy có hiếu khi mẹ còn sống ..., món quà vô giá mà Ơn Trên ban tặng cho bạn. Bạn may mắn lắm, bạn diễm phúc lắm, bạn có biết hay không ? Đừng để khi mẹ mất rồi , đã muộn ! bao nhiêu nước mắt khóc thương thì cũng bằng thừa , không còn nghĩa lý gì cả .Bạn mất tất cả , mất tất cả ...
- Mẹ còn chẳng biết là may,
Mẹ mất mới tiếc những ngày làm con .
- Xin người hiếu tử hiền ngoan
Kịp thì nuôi nấng cho tròn đạo con
Kẽo khi sông cạn đá mòn
Vinh quang phú quý có còn ra chi..
- Trong xã hội, có người tốt, nhưng vì trần gian không là thiên đường nên cũng có kẻ xấu, bất hiếu tử còn nhan nhản ngập tràn, nhất là xã hội ngày nay ...cái gọi là làm chủ, tự do, văn minh hiện đại ...:
Mẹ anh lội bụi lội bờ
Sao anh áo lụa quần tơ ngày ngày .
Mẹ anh bụng đói thân gầy
Sao anh vui thú mâm đầy cỗ cao
Mẹ anh như tép lao xao
Mà anh lấp lánh như sao trên trời
Mẹ anh quần quật một đời
Sao anh ngoảnh mặt anh cười cợt hoa ...
- Trách ai đặng cá quên nơm
Đặng chim bẻ ná, quên ơn sinh thành ...
LẤY CHỒNG XA XỨ, NHỚ MẸ.
Thời buổi bây giờ, nhiều người con gái lấy Việt kiều hay người ngoại quốc .Vì kinh tế, vì miếng cơm manh áo cho cả đàn em nheo nhóc, vì muốn đổi đời sống bùn lầy nước động , bửa đói bửa no ...cả hàng ngàn lý do chính đáng ...Họ gạt lệ đau thương đi lấy ông chồng khác màu da, tiếng nói ., nào là Đài Loan, Mỷ, Anh, Pháp ...nhưng nổi đoạn trường quyến luyến gia đình, người thân ruột thịt, nhất là người mẹ thân yêu nơi quê nghèo không ai đở đần, chăm sóc :
- Ghe bầu trở lái về đông ,
Con gái theo chồng , bỏ mẹ ai nuôi .
- Chim đa đa đậu nhánh đa đa ,
chồng gần em không lấy, lại lấy chồng xa ,
Lỡ mai cha yếu mẹ già, bát cơm đôi đủa bộ kỷ trà ai nâng ?
- Chiều chiều ra đứng ngỏ sau,
trông về quê mẹ, ruột đau chín chiều .
- Chiều chiều ra đứng ngã ba,
Trông về quê mẹ lệ sa đôi hàng ...
Con lạc loài ở xứ người , núi non trùng điệp tít mù khơi hàng ngàn hàng vạn ki-lô-mét đường xa, nhìn đâu mà thấy quê hương mình nữa , và biết đến bao giờ mới gặp lại gia đình thân yêu :
- Trông xa xa thấy ngọn núi già
Lòng con tưởng nhớ xót xa rầu rầu
Xa mẹ lòng những quặn đau
Biết ngày nào mới cùng nhau quây quần..
Có còn nổi nhớ niềm đau thắt ruột nào nửa hay không , có còn suối lệ nào khóc cho cạn nữa hay không :
- Gió thúc cội sung, nhánh tùng khua rúc rích
Nhớ Cha mẹ già ruột thắt gan bào .
- Thương mẹ nhớ cha như kim châm vào dạ
Nghỉ đến chừng nào, lệ hạ tuôn rơi...
KẾT LUẬN :
Ca dao về mẹ là trong những áng văn bất tử trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam.
Nó phản ảnh tình cảm thiệng liêng ,mầu nhiệm , nhưng lại rất gần gũi giữa cuộc sống đời thường. Ca dao về mẹ đi vào lòng người một cách nhẹ nhàng , êm ái và đọng lại rất sâu ...
Đây là một tình cảm quý báu nhất của loài người , luôn luôn tồn tại vượt không gian và thời gian cho đến mãi mãi và... mãi mãi ...
miếng nạt phần chồng.
miếng xương phần mẹ,
miếng lòng phần con. "
- Thương con mẹ tần tão sớm hôm
Cơm đùm chéo áo, cháo đùm lá môn.
Từ khi con hiện diện trên thế gian nầy, mẹ đã phải mang nặng đẻ đau , chăm chút cho con lúc còn bé, cũng như khi lớn lên cho đi học, rồi dựng vợ gã chồng, lo sự nghiệp tương lai. Ân đức cù lao nầy to rộng bao la, không bút mực nào ghi chép ,diển tả cho vừa :
" Lên non mới biết non cao .
Nuôi con mới biết công lao mẫu từ ".
" Chim trời ai dễ đếm lông ,
Nuôi con , ai dễ kể công tháng ngày "
HÌNH ẢNH NGƯỜI MẸ GIÀ :
Trong ca dao, tục ngữ, nếu chúng ta quan tâm một ít, đều thấy rằng người xưa đã ghi lại rất nhiều hình ảnh của bà mẹ già. Đó là điều mà các người con cần phải suy nghỉ, các bạn ạ! Mỗi người sẽ có những suy tư riêng, nhưng gợi nhớ nhất là tình mẫu tử vốn dĩ thiêng liêng và mầu nhiệm :
- Mẹ già như chuối ba hương ,
như xôi nếp một như đường mía lau .
- Đi đâu mà bỏ mẹ già .
gối nghiêng ai sửa, kỷ trà ai nâng .
Tuổi già là khô cằn, xơ xác, tóc bạc, răng long, chân yếu, tay mềm .Đó là cái thể xác của thời gian, nhưng trái tim nóng bỏng yêu thương vẫn không hề thay đổi.
- Đói lòng ăn hột chà là ,
để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng .
- Mẹ già như mít chín cây,
gió đông cũng sợ, gió tây cũng buồn .
- Mẹ già như trái chín cây,
Gió lay mẹ rụng, biết ngày nào đây ?
Các bạn ơi! hãy thương mẹ, hãy ngoan, hãy có hiếu khi mẹ còn sống ..., món quà vô giá mà Ơn Trên ban tặng cho bạn. Bạn may mắn lắm, bạn diễm phúc lắm, bạn có biết hay không ? Đừng để khi mẹ mất rồi , đã muộn ! bao nhiêu nước mắt khóc thương thì cũng bằng thừa , không còn nghĩa lý gì cả .Bạn mất tất cả , mất tất cả ...
- Mẹ còn chẳng biết là may,
Mẹ mất mới tiếc những ngày làm con .
- Xin người hiếu tử hiền ngoan
Kịp thì nuôi nấng cho tròn đạo con
Kẽo khi sông cạn đá mòn
Vinh quang phú quý có còn ra chi..
- Trong xã hội, có người tốt, nhưng vì trần gian không là thiên đường nên cũng có kẻ xấu, bất hiếu tử còn nhan nhản ngập tràn, nhất là xã hội ngày nay ...cái gọi là làm chủ, tự do, văn minh hiện đại ...:
Mẹ anh lội bụi lội bờ
Sao anh áo lụa quần tơ ngày ngày .
Mẹ anh bụng đói thân gầy
Sao anh vui thú mâm đầy cỗ cao
Mẹ anh như tép lao xao
Mà anh lấp lánh như sao trên trời
Mẹ anh quần quật một đời
Sao anh ngoảnh mặt anh cười cợt hoa ...
- Trách ai đặng cá quên nơm
Đặng chim bẻ ná, quên ơn sinh thành ...
LẤY CHỒNG XA XỨ, NHỚ MẸ.
Thời buổi bây giờ, nhiều người con gái lấy Việt kiều hay người ngoại quốc .Vì kinh tế, vì miếng cơm manh áo cho cả đàn em nheo nhóc, vì muốn đổi đời sống bùn lầy nước động , bửa đói bửa no ...cả hàng ngàn lý do chính đáng ...Họ gạt lệ đau thương đi lấy ông chồng khác màu da, tiếng nói ., nào là Đài Loan, Mỷ, Anh, Pháp ...nhưng nổi đoạn trường quyến luyến gia đình, người thân ruột thịt, nhất là người mẹ thân yêu nơi quê nghèo không ai đở đần, chăm sóc :
- Ghe bầu trở lái về đông ,
Con gái theo chồng , bỏ mẹ ai nuôi .
- Chim đa đa đậu nhánh đa đa ,
chồng gần em không lấy, lại lấy chồng xa ,
Lỡ mai cha yếu mẹ già, bát cơm đôi đủa bộ kỷ trà ai nâng ?
- Chiều chiều ra đứng ngỏ sau,
trông về quê mẹ, ruột đau chín chiều .
- Chiều chiều ra đứng ngã ba,
Trông về quê mẹ lệ sa đôi hàng ...
Con lạc loài ở xứ người , núi non trùng điệp tít mù khơi hàng ngàn hàng vạn ki-lô-mét đường xa, nhìn đâu mà thấy quê hương mình nữa , và biết đến bao giờ mới gặp lại gia đình thân yêu :
- Trông xa xa thấy ngọn núi già
Lòng con tưởng nhớ xót xa rầu rầu
Xa mẹ lòng những quặn đau
Biết ngày nào mới cùng nhau quây quần..
Có còn nổi nhớ niềm đau thắt ruột nào nửa hay không , có còn suối lệ nào khóc cho cạn nữa hay không :
- Gió thúc cội sung, nhánh tùng khua rúc rích
Nhớ Cha mẹ già ruột thắt gan bào .
- Thương mẹ nhớ cha như kim châm vào dạ
Nghỉ đến chừng nào, lệ hạ tuôn rơi...
KẾT LUẬN :
Ca dao về mẹ là trong những áng văn bất tử trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam.
Nó phản ảnh tình cảm thiệng liêng ,mầu nhiệm , nhưng lại rất gần gũi giữa cuộc sống đời thường. Ca dao về mẹ đi vào lòng người một cách nhẹ nhàng , êm ái và đọng lại rất sâu ...
Đây là một tình cảm quý báu nhất của loài người , luôn luôn tồn tại vượt không gian và thời gian cho đến mãi mãi và... mãi mãi ...
